شاید برای شما هم سوال باشد که مخدوش کردن پلاک خودرو می‌تواند چه اثراتی برای راننده و مالک خودرو به همراه آورد؟

در این نوشته قصد داریم به این موضوع بپردازیم و پاسخ سوال یاد شده و دیگر موضوعات مرتبط را ارائه نماییم.

اگر در یک کلمه بخواهیم جواب دهیم، پاسخ مثبت است. بله مخدوش کردن پلاک خودرو جرم است.

اما چه نوع جرمی محسوب می‌شود و مجازات آن برای هر یک از راننده یا مالک خودرو چه خواهد بود؟ در ادامه توضیح خواهیم داد.

نکته اولی که باید بدانید آن است که برای جرم تلقی شدن هر رفتاری، اعم از آن که فعل مثبت باشد یعنی انجام دادن کاری باشد یا فعل منفی، یعنی خودداری کردن از انجام کاری، ضروری است که قانونگذار آن رفتار را مجرمانه معرفی کرده باشد.

به عبارت ساده‌تر ضرورت دارد که در یکی از قوانین موضوعه ایران که با طی کردن مسیر قانونی به تصویب رسیده است، رفتار خاصی به عنوان جرم شناسایی شده و مجازاتی برای آن مقرر شده باشد.

آیا مخدوش کردن پلاک خودرو جرم است؟

در ماده 223 از کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، به پاسخ سوال خود دست خواهیم یافت. در واقع مطابق با این ماده رفتارهای متعددی نسبت به پلاک وسیله نقلیه موتوری، به عنوان جرم شناسایی شده و برای آن مجازات مقرر شده است.

در این ماده آمده است که هر شخصی که در ارقام و مشخصات پلاک وسایل نقلیه موتوری تغییری ایجاد نماید، مرتکب یکی از جرایم تعزیری شده است.

تغییر در پلاک و مشخصات وسیله نقلیه موتوری، مطابق با این ماده، اعم است از آن که شماره‌های پلاک همان وسیله نقلیه تغییر داده شود یا پلاک وسیله نقلیه دیگری به آن متصل گردد. و یا حتی در صورتی که پلاکی تقلبی ساخته شده و به وسیله نقلیه متصل شده باشد.

در ادامه ماده اشاره شده است که استفاده کردن از وسیله نقلیه‌ای که پلاک آن به نحوی مخدوش شده یا با پلاک غیر حقیقی در حال عبور و مرور است نیز می‌تواند مشمول عنوان مجرمانه باشد. البته در این حالت ضروری است که استفاده کننده از خودرو آگاهی داشته باشد که پلاک آن مخدوش شده است یا تعویض پلاک تقلبی صورت گرفته است.

مجازات مرتکبین یکی از رفتارهای یاد شده، مطابق با همین ماده از قانون مجازات اسلامی، برابر است با حبس از شش ماه تا یک سال.

در اینجا باید چند نکته مهم را که وکیل آنلاین از ماده معرفی شده به دست آورده، اشاره کنیم.

• اول آن که مطابق با ماده یاد شده، مخدوش کردن پلاک خودرو عبارت است از هر اقدامی که به تغییر در پلاک حقیقی خودرو منتج شود. این امر می‌تواند شامل تغییر دادن یک یا چند حرف یا عدد از پلاک خودرو باشد یا می‌توان به طریق اتصال پلاک غیر واقعی و جعلی به خودرو باشد و یا می‌تواند شامل تعویض پلاک خودرو با پلاک وسیله نقلیه دیگری اتفاق افتد.
• نکته دومی که اشاره شده است به مرتکبین جرم باز می‌گردد. در واقع نه تنها شخصی که پلاک خودرو را به هر نحوی مخدوش نماید مرتکب جرم شده و با مجازات مواجه خواهد شد، بلکه چنانچه شخصی با آگاهی از این حقیقت از خودرو با پلاک مخدوش استفاده نماید نیز مرتکب جرم شده است.

پس چنانچه پلاک خودرو را یک شخص مخدوش کرده باشد و دیگری با آگاهی به غیر واقعی بودن پلاک، خودرو را مورد استفاده قرار دهد، هر کدام از آن‌ها یک جرم مرتکب شدهاند و هر کدام مجازات منحصر به خود را خواهند داشت.

موضوع دیگری که باید اشاره کنیم اهمیت نداشتن علم و آگاهی به قانون برای تحقق جرم و اعمال مجازات است. به عبارت دیگر ضرورتی ندارد که هر یک از افراد یاد شده در فوق، از حکم قانونی مطلع باشند و بدانند مخدوش کردن پلاک خودرو یا استفاده از خودرو با پلاک مخدوش، رفتار مجرمانه است.

در واقع هر قانونی پس از تصویب و انتشار برای کلیه افراد ساکن در کشور و شهروندان لازم الرعایه است و ادعای عدم آگاهی به ماده قانونی نمی‌تواند شخص را از مجازات برهاند. پس در اینجا نیز تنها چیزی که شرط گرفته شده است، برای استفاده کننده از خودرو با پلاک مخدوش است.

یعنی شخصی که پلاک خودرو را مخدوش می‌نماید یا با پلاک دیگری تعویض می‌نماید، در هر حال مرتکب جرم شده است و آگاهی یا عدم آگاهی وی از مجرمانه بودن رفتار، تاثیری در مجازات وی نخواهد داشت.

لیکن شخصی که خودرو با پلاک مخدوش را مورد استفاده قرار می‌دهد، تنها زمانی مشمول این ماده قرار می‌گیرد که به مخدوش بودن پلاک خودرو آگاهی داشته باشد.

دیگر موضوعی که باید اشاره کنیم به نوع جرم و میزان مجازات آن بازمی‌گردد. در واقع جرایم تعزیری، که مخدوش کردن پلاک خودرو نیز یکی از این جرایم است، به نوعی از جرم گفته می‌شود که به صلاحدید قانونگذار و با توجه به وضعیت فعلی کشور وضع شده است و جرم و میزان و نحوه مجازات آن ممکن است که در دوره‌های زمانی مختلف دستخوش تغییر شود.

برای مثال در آخرین تغییراتی که در قانون مجازات اسلامی اعمال شد، با هدف کاهش جرایم موجب مجازات حبس، برخی از جرایم که مجازات حبس آن‌ها تا میزان مقرری باشد می‌توانند مشمول تخفیفات قانونی قرار بگیرند.

همانطور که اشاره کردیم مجازات قانونی برای جرم مخدوش کردن پلاک خودرو و استفاده از خودرو با پلاک مخدوش حداقل 6 ماه حبس و حداکثر 1 سال حبس در نظر گرفته شده است و به همین سبب به عنوان جرم تعزیری درجه شش خواهد بود.

جرایم تعزیری درجه شش، با برخی از تخفیفات قانونی همراه هستند، برای مثال در صورتی که ندامت مجرم برای دادگاه احراز شود، امکان آن‌ها در مجازات وی تخفیف اعمال شود و یا آن که اجرای مجازات با تاخیر همراه شود وجود دارد.

در هر صورت باید در نظر داشته باشید که موضوع جرایم و مجازات‌ها از جمع بین قوانین متعددی به دست می‌آید، نکات مرتبط با این موضوعات بسیار متعدد و پیچیده است و به همین سبب راهنمایی گرفتن از اشخاص مناسب همواره مهم و موثر است.

لیکن به صورت کلی باید در نظر داشت که مخدوش کردن پلاک خودرو و نیز استفاده از خودرویی که پلاک آن مخدوش شده است یک جرم تعزیری است که با مجازات همراه خواهد بود و مجازات آن حداکثر یک سال حبس است.

این جرم شاکی خصوصی ممکن است داشته باشد و یا آن که صرفا از نظر جنبه عمومی و به دلیل ایجاد اختلال در نظم عمومی مورد پیگیری قرار گرفته باشد. همچنین ممکن است که استفاده از خودرو با پلاک مخدوش مقدمه انجام جرم دیگری مثل آدم‌ربایی یا سرقت باشد که در هر کدام از این وضعیت‌ها نتایج خاص و تغییرات مخصوص به خود را شاهد خواهد بود.